Bệnh tả ở trẻ em là một bệnh do vi khuẩn thường lây lan qua nước bị ô nhiễm. Bệnh tả là nguyên nhân tiêu chảy nặng và mất nước. Tình trạng nặng không được điều trị, bệnh tả có thể gây tử vong trong vài giờ. Nguyên nhân gây bệnh do đâu, bệnh có những triệu chứng gì và cách điều trị ra sao, hãy cùng tìm hiểu ngay nhé.
Nguyên nhân gây bệnh tả ở trẻ em
Là một bệnh nhiễm khuẩn – nhiễm độc, gây thành dịch do phẩy khuẩn Vibrio-Cholerae gây ra. Bệnh chỉ xảy ra ở người.
Nguồn lây là người bệnh hoặc người lành mang mầm bệnh tả trong phân. Trong người bệnh, thời kì ủ bệnh đã có vi khuẩn, nhiều nhất là ở thời kì ỉa lỏng và nôn. Phân người bệnh chứa phẩy khuẩn tả trong khoảng 17 ngày, nếu được điều trị kháng sinh sẽ hết nhanh trong vòng 2-6 ngày.
Đường lây bệnh là từ phân tới miệng.
Nước là nguồn lây quan trọng, sau đến thức ăn chưa chín bị ô nhiễm và trái cây.
Triệu chứng của bệnh tả ở trẻ em
Hầu hết mọi người tiếp xúc với vi khuẩn bệnh tả (được gọi là Vibrio cholerae) không bị bệnh và không bao giờ biết rằng họ đã bị nhiễm. Tuy nhiên vì họ vi khuẩn tả ra trong phân trong bảy đến 14 ngày vẫn có thể lây nhiễm sang người khác. Hầu hết các triệu chứng các trường hợp gây ra bệnh tả hay tiêu chảy nhẹ vừa phải thường khó phân biệt với bệnh tiêu chảy gây ra bởi các vấn đề khác.
Chỉ khoảng một trong 10 người bị nhiễm phát triển các dấu hiệu và triệu chứng điển hình của bệnh tả, trong đó bao gồm:
Tiêu chảy. Thời gian ủ bệnh tả là ngắn – thường 1 – 5 ngày sau khi nhiễm trùng. Tiêu chảy đến đột ngột. Tiêu chảy do tả thường điểm những đốm chất nhờn và các tế bào chết, nhạt màu trắng đục giống như nước vo gạo. Điều làm cho tiêu chảy dịch tả đến chết người là sự mất một lượng lớn chất lỏng trong một thời gian ngắn – nhiều như là một 0,95 lít một giờ.
Buồn nôn và ói mửa. Xảy ra trong cả hai giai đoạn đầu và sau này của bệnh tả, nôn mửa có thể kéo dài hàng giờ tại một thời điểm.
Chuột rút cơ. Những kết quả của sự mất mát nhanh chóng của các muối như natri, clorua và kali.
Mất nước. Điều này có thể phát triển trong vòng vài giờ sau khi khởi phát các triệu chứng bệnh tả – nhanh hơn trong các bệnh tiêu chảy khác. Tùy thuộc vào bao nhiêu dịch cơ thể đã bị mất, mất nước có thể từ nhẹ đến nặng. Mất 10 phần trăm hoặc nhiều hơn tổng số trong cơ thể là mất nước nghiêm trọng. Các dấu hiệu và triệu chứng của mất nước bệnh tả bao gồm khó chịu, thờ ơ, mắt trũng, miệng khô, khát cùng cực, khô, héo da, nước tiểu ít hoặc không có, huyết áp thấp, và nhịp tim bất thường (loạn nhịp).
Sốc. Sốc là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh tả mất nước. Nó xảy ra khi lượng máu thấp gây giảm huyết áp và giảm tương ứng ôxy đến các mô. Nếu không được điều trị, sốc có thể gây ra cái chết chỉ trong vài phút.
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tả ở trẻ em
Nói chung, trẻ em bị bệnh tả có những dấu hiệu và triệu chứng cùng người lớn, nhưng cũng có thể:
– Rất buồn ngủ hoặc thậm chí hôn mê.
– Sốt.
– Co giật.
Nguy cơ của bệnh tả là nhỏ trong các nước công nghiệp, và thậm chí cả ở những vùng đặc hữu không có khả năng bị lây nhiễm nếu làm theo các khuyến nghị an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, trường hợp lẻ tẻ của bệnh tả xảy ra trên toàn thế giới. Nếu bị tiêu chảy, đặc biệt là tiêu chảy nặng, và nghĩ rằng có thể đã tiếp xúc với bệnh tả, tìm kiếm sự điều trị ngay. Mất nước nghiêm trọng là một cấp cứu y tế mà đòi hỏi phải chăm sóc ngay lập tức.
Các biến chứng của bệnh tả ở trẻ em
Bệnh tả có thể nhanh chóng trở thành gây tử vong. Trong các trường hợp nghiêm trọng nhất, mất nhanh chóng của một lượng lớn chất lỏng và chất điện giải có thể dẫn đến tử vong trong vòng 2 – 3 giờ. Trong ít tình huống khắc nghiệt, những người không được điều trị có thể chết vì mất nước và sốc 18 giờ đến vài ngày sau khi các triệu chứng bệnh tả đầu tiên xuất hiện.
Mặc dù bị sốc và mất nước nghiêm trọng là các biến chứng nặng nề nhất của bệnh tả, các vấn đề khác có thể xảy ra, chẳng hạn như:
Lượng đường huyết thấp (hạ đường huyết). Một biến chứng bệnh tả phổ biến ở trẻ em, hạ đường huyết xảy ra khi mức độ glucose trong máu , nguồn năng lượng chính của cơ thể giảm thấp bất thường. Glucose được hấp thụ trực tiếp vào máu sau khi ăn uống và đi vào tế bào thông qua hormone insulin. Với dịch tả nghiêm trọng, mọi người có thể trở nên quá yếu để ăn, vì vậy họ không nhận được glucose từ thức ăn. Điều này có thể dẫn đến lượng đường trong máu thấp bất thường, có thể gây co giật, bất tỉnh và tử vong.
Kali thấp cấp (hạ kali máu). Những người có bệnh tả mất một lượng lớn khoáng, bao gồm kali, trong phân của họ. Nồng độ kali rất thấp và gây trở ngại cho chức năng thần kinh tim và là cuộc sống bị đe dọa. Hạ kali máu là đặc biệt nghiêm trọng trong những người có kali đã cạn kiệt bởi suy dinh dưỡng.
Thận suy. Khi thận mất khả năng lọc do mất quá nhiều chất lỏng, một số chất điện phân và chất thải tồn lại trong cơ thể – có khả năng đe dọa tính mạng. Ở những người bị bệnh tả, suy thận thường đi kèm với sốc.
Chuẩn đoán bệnh tả ở trẻ em
Chẩn đoán bệnh dựa vào:
– Dịch tễ, bệnh nhân có tiếp xúc với nguồn lây trong thời kì có dịch.
– Lâm sàng: 3 triệu chứng điển hình là phân lỏng có tính chất phân tả, nôn, mất nước điện giải.
– Xét nghiệm phân để phân lập phẩy khuẩn tả.
Điều trị bệnh tả ở trẻ em
Nguyên tắc chung là phải bù nước, điện giải sớm, khẩn trương, triệt để và diệt khuẩn bằng kháng sinh, điều trị tại chỗ sớm có hiệu qủa hơn là chuyển lên tuyến trên.
Hồi phục nước, điện giải (xem bài ỉa chảy).
Tùy theo mất nước nhẹ, vừa, nặng mà áp dụng phác đồ A, B hay C (xem phần ỉa chảy cấp).
Diệt khuẩn
Tetracylin 10-15mg/kg/24 giờ, ngày uống 4 lần, trong 3-5 ngày.
Hoặc Dedycycline 6mg/kg, tối đa 300mg, 1 liều.
Nếu có kháng Tetracycline, dùng Trimethoprim-Sulfamethoxazole (8mg-40mg/kg/ngày) hoặc Erythromycine (40mg/kg/ngày).
Dinh dưỡng:
vẫn cho trẻ bú mẹ và ăn: ngày đầu, thức ăn có thể loãng hơn, sau, trở lại chế độ ăn bình thường. Cho thêm nước qủa.
Phòng bệnh tả ở trẻ em
Chẩn đoán sớm, cách ly bệnh nhi nghiêm ngặt.
Giáo dục vệ sinh ăn uống.
Khử trùng phân, diệt ruồi, gián. Kiểm tra nguồn nước.
Vaccin tả: hiệu quả kém (sinh kháng thể thấp, thời gian miễn dịch ngắn).
Giám sát dịch tễ học: chủ động dự báo dịch. Phát hiện ca tả đầu tiên.
Mong rằng các kiến thức tổng quát về bệnh tả ở trẻ em trên đây sẽ hữu ích cho bạn đọc. Chúc các bạn sức khỏe!
