Mất trí nhớ ở người già là một căn bệnh nguy hiểm, gây tử vong ở người cao tuổi đứng hàng thứ 4 hiện nay. Nguyên nhân nào dẫn tới bệnh mất trí nhớ ở người già và biểu hiện của bệnh như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ngay nhé.
Bệnh mất trí ở người già là gì?
Mất trí nhớ là một thuật ngữ được sử dụng chung cho tất cả các điều kiện ảnh hưởng đến khả năng bộ não hoạt động bình thường. Bệnh mất trí nhớ thường phổ biến nhất ở người già, những người có độ tuổi trên 65 tuổi trở lên. Mất trí nhớ ở người già có thể gây nhầm lẫn, làm giảm khả năng ghi nhớ, làm mất khả năng chăm sóc bản thân và không có khả năng kiểm soát cảm xúc của mình.
Nguyên nhân gây ra bệnh mất trí nhớ ở người già
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh mất trí nhớ ở người già, có thể là do sự lão hóa nhanh của các tế bào thần kinh, do môi trường sống, căng thẳng, stress, mất ngủ hoặc chế độ dinh dưỡng… Nhưng mất trí nhớ do tuổi và bệnh tật chính là 2 nguyên nhân cốt yếu dẫn đến tình trạng mất trí nhớ ở người già:
Mất trí nhớ do tuổi: Quá trình phát triển của hệ thần kinh bắt đầu từ trong phôi thai và đến năm 25 tuổi thì hoàn chỉnh. Trong quá trình phát triển cho đến cuối đời, hàng ngày cơ thể có trung bình khoảng 3,000 tế bào thần kinh bị hủy đi, trong khi có rất ít các tế bào mới được sinh ra do tác động của tiến trình lão hóa. Với tuổi đời chồng chất và sự suy giảm của các cơ quan chức năng sẽ thúc đẩy việc lão hóa của các tế bào thần kinh diễn ra nhanh hơn dẫn tới rối loạn các phản xạ, nhất là các phản xạ có điều kiện qua các hoạt động tâm lý như trí nhớ suy giảm, giảm khả năng tập trung, tư duy, chậm chạp, hay quên,… Do đó, bệnh mất trí nhớ ở người già một phần là do quá trình lão hóa các nơron thần kinh. Nếu như không được giám sát, khơi gợi thì mọi thứ rất dễ bị rơi vào sự lãng quên hoàn toàn.
Mất trí nhớ do bệnh tật gây nên: Các bệnh như chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, viêm não, bệnh Alzheimer, rối loạn tuần hoàn não, stress, nghiện rượu hay lạm dụng thuốc chống trầm cảm, thuốc ngủ,… đều có thể gây nên chứng mất trí nhớ, đặc biệt sẽ nghiêm trọng hơn ở người già. Hậu quả khôn lường của hiện tượng trên là mất trí nhớ tạm thời, quên nhanh những thứ vừa diễn ra ngay trước đó và không thể nào nhớ lại được, tuy nhiên những thứ đã diễn ra trong quá khứ thì vẫn có thể nhớ được, không bị mất hoàn toàn.
Triệu chứng của bệnh mất trí nhớ ở người già
Mất trí nhớ thường biểu hiện sớm bằng các vấn đề trong bộ nhớ và khả năng thị giác không gian (ví dụ, trở thành bị mất trong môi trường quen thuộc, không có khả năng sao chép một thiết kế hình học trên giấy), nhưng xã hội có thể được giữ lại bất chấp suy giảm nhận thức tiến triển. Thay đổi nhân cách và hành vi (lang thang, hành vi tình dục không phù hợp, và sự xâm hại) có thể phát triển khi bệnh tiến triển. Ảo giác, ảo tưởng, và các triệu chứng của bệnh trầm cảm thường xảy ra như mất trí nhớ tồi tệ hơn. Bệnh giai đoạn cuối được đặc trưng bởi gần như câm; không có khả năng ngồi dậy, giữ người đứng, hoặc theo dõi các đối tượng bằng mắt; khó khăn trong việc ăn uống và nuốt; giảm cân; không kiểm soát ruột hoặc bàng quang; và tái phát nhiễm trùng đường hô hấp hoặc tiết niệu.
Sa sút trí tuệ “Dưới vỏ” (ví dụ, bệnh mất trí nhớ của bệnh Parkinson, và một số trường hợp sa sút trí tuệ mạch máu) được đặc trưng bởi tâm thần chậm lại, làm giảm sự chú ý, mất chức năng điều hành, và những thay đổi tính cách.
Sa sút trí tuệ với thể Lewy có thể bị nhầm lẫn với mê sảng, như biến động suy giảm nhận thức được thường xuyên quan sát. Cứng bắp thịt là những dấu hiệu ban đầu, và run là hiếm. Đáp ứng điều trị dopaminergic agonist kém. Ảo giác, thị giác thường phức tạp của người hoặc động vật, có thể là một tính năng sớm có thể giúp phân biệt với bệnh mất trí nhớ thể Lewy. Những bệnh nhân này chứng minh quá mẫn cảm với thuốc an thần kinh, và cố gắng để điều trị ảo giác có thể dẫn đến đánh dấu ngày càng xấu đi của các triệu chứng ngoại tháp.
Sa sút trí tuệ Frontotemporal là một nhóm các bệnh bao gồm bệnh Pick, bệnh mất trí nhớ liên quan đến teo cơ xơ cứng bên, và những loại khác. Bệnh nhân biểu hiện thay đổi nhân cách (hưng phấn, ức chế động, sự thờ ơ) và hành vi cưỡng (thường đặc biệt là thói quen ăn uống hoặc hyperorality). Ngược lại với mất trí nhớ, chức năng thị giác không gian tương đối bảo tồn.
Chứng mất trí gắn với phát hiện động cơ, chẳng hạn như tính năng ngoại tháp hoặc mất điều hòa, có thể là một rối loạn ít gặp hơn (ví dụ, bại trên nhân tiến triển, hạch thoái hóa corticobasal, teo olivopontocerebellar).
Cách điều trị bệnh mất trí nhớ ở người già
Bước đầu tiên trong việc điều trị bệnh mất trí nhớ ở người già là chẩn đoán đúng nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bệnh. Mặc dù, hiện nay chưa có cách chữa bệnh mất trí nhớ, và những thiệt hại của tình trạng là không thể phục hồi. Tuy nhiên, có những loại thuốc có thể giúp ngăn chặn hoặc làm chậm sự tiến triển của chứng mất trí nhớ. Thuốc có thể được sử dụng để làm thay đổi hóa chất trong não hỗ trợ trí nhớ và tư duy nhận thức. Những thuốc này có thể được kết hợp với các loại thuốc để ổn định tâm trạng và cảm xúc. Tuy nhiên cần phải thử nghiệm để xác định liều lượng và nên kết hợp loại thuốc nào với nhau, vì mỗi trường hợp là khác nhau. Vì vậy, việc đầu tiên cần làm là khi phát hiện người thân có các biểu hiện trí nhớ bất thường, phải nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bác sĩ chuyên khoa để được khám xét toàn diện. Yếu tố này sẽ góp phần đánh giá được mức độ mất trí, nhất là khả năng sống độc lập của bệnh nhân; từ đó đưa ra kế hoạch điều trị, chăm sóc hợp lý về cả cơ thể lẫn tinh thần cho người bệnh.
Chính vì bệnh mất trí nhớ ở người giàlà căn bệnh không thể chữa khỏi nên việc giúp đỡ phòng tránh bệnh mất trí nhớ ở người già là điều rất cần thiết để làm. Các chuyên gia người Nhật đã khẳng định rằng cách hiệu quả nhất để phòng chống bệnh mất trí nhớ ở người giàlà luyện tập trí não. Việc này không quá phức tạp, chỉ cần các hoạt động đơn giản như chải tóc mới vào buổi sáng, giặt giũ, dọn dẹp nhà cửa…, cùng với đó là lối sống lành mạnh, giữ tinh thần thoải mái, thanh thản trong tâm hồn là những cách tốt nhất để làm giảm bệnh mất trí nhớ ở người già hiện nay.
