Cây cối xay là vị thuốc nam chữa được nhiều bệnh. Công dụng của cây cối xay có thể giúp lợi tiểu, chữa đau nhức xương khớp và còn nhiều hơn thế nữa….
Tên khoa học
Ahutiỉon indicum (L.) G. Don (Sida indica L.).
Thuộc họ Bông (Malvaceae).
Mô tả cây thuốc
Là loại cây nhỏ, cao tầm 1m, sống lâu năm. Cây có tên cối xay là do, hình bống hoa của cây thuốc này bạn sẽ thấy, nó rất giống cái cối xay, bởi vậy dân gian mới đặt cho cây cái tên Cối xay.
Thành phần hoá học của cây cối xay
Lá cây cối xay chứa nhiều chất nhầy và asparagin. Cây chứa tinh dầu với các thành phần là b-pinen, caryophyllen oxyd, cineol, geraniol, geranyl acetat, alemen, eudesmol, farnesol, borneol. Hạt chứa raffinose 1,6% và dầu nửa khô 4,21% gồm chủ yếu là glycerid của các acid linoleic, oleic, palmitic, stearic. Rễ chứa dầu béo, b- sitosterol, b-amyrin và một alcaloid chưa xác định.
Tính vị, tác dụng của cây cối xay
Cối xay có vị hơi ngọt, tính bình; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, long đờm và lợi tiểu. Lá có nhiều chất nhầy dịu kích thích. Vỏ làm se và lợi tiểu. Hạt có tác dụng kích dục, nhuận tràng và làm dịu kích thích. Nước hãm rễ có thể giảm sốt.
Một số đơn thuốc có sử dụng cây cối xay
Trị cảm sốt, nhức đầu do phong nhiệt: Cây cối xay 12 – 16g, lá tre 8g, bạc hà 6g, kinh giới 8g, kim ngân hoa 12g, nấu với 750ml nước, sắc còn 250ml, chia 2 lần, uống trước bữa ăn. Hoặc: Lá cối xay 20g, chỉ thiên 20g, bạc hà 10g, cam thảo 5g, gừng tươi 3 lát, sắc nước uống trong ngày. Dùng 3-5 ngày.
Chữa tiểu tiện bí, tiểu rắt, tiểu buốt do thấp nhiệt: Cây cối xay 30g, bông mã đề 20g, rễ tranh 20g, râu ngô 12g, cỏ mần trầu 8g, rau má 12g, nấu với 650ml nước, sắc còn 250ml, chia 2 lần, uống trước bữa ăn. Dùng 10 ngày.
Hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp: Lá cối xay khô 5g, rễ cây xấu hổ 5g, rau muống biển 3g, rễ cỏ xước 3g, lá lạc tiên 3g, lá lốt 3g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, hãm nước uống thay trà trong ngày. Dùng liên tục 1 tháng.
