Gai là loại cây thông dụng, thường dùng làm món bánh gai rất ngon. Ngoài ra, công dụng của cây gai còn giúp được dùng để chữa nhiều loại bệnh, rất hữu ích cho sức khỏe của chúng ta.
Cây gai được trồng ở nhiều nơi để lấy sợi hay lấy lá. Lá được dùng làm bánh gai ăn rất ngon; còn sợi trước đây hay dùng làm dây gai và được dệt làm lưới đánh cá. Cây cao chừng 1-2 m, lá lớn mọc so le hình trứng, dài 5-15 cm, rộng 4-8 cm, mép lá có răng cưa, gốc lá tròn hay hình quả tim, đầu lá nhọn, mặt trên màu lục sẫm, mặt dưới có lông trắng ngả bạc, cuống lá có lông mềm. Cụm hoa thành túm vây ở kẽ lá.
Theo Đông y, lá gai có vị ngọt, tính hàn, không độc. Lá có tác dụng giải nhiệt, tán ứ, chữa đơn độc, thông các chứng lâm (đi đái dắt) chữa sang lở, thông tiểu tiện. Thường rễ và lá được dùng làm thuốc. Rễ gai có tác dụng lợi tiểu, an thai, dùng chữa lâm lậu, thoát giang, ruột bị phong, đại tiện ra máu, bị chấn thương có ứ huyết, phong thấp tê bại, bạch đới hay xích đới. Ngoài ra còn chữa đái ra máu, hậu môn sưng đau, viêm tử cung.
Công dụng của cây gai
Lợi tiểu: Rễ gai 30g, sắc uống ngày 1 lần. Dùng 3-5 ngày.
Chữa đái dắt do nhiệt: Rễ gai 30g, mã đề 30g, hành tươi 3 nhánh, sắc uống ngày 1 lần. Uống 3 – 5 ngày.
Cầm máu vết thương nhẹ: Lá gai tươi rửa sạch, giã nát đắp vào vết thương, băng lại có tác dụng cầm máu tốt.
Trị người nóng, tiểu tiện đỏ do nhiệt: Rễ gai 20g, lá cây cối xay 20g, nhân trần 15g, cát căn 10g, nước 400ml. Tất cả rửa sạch, cho vào ấm đun sôi kỹ, dùng uống thay trà trong ngày. Dùng 5 – 7 ngày.
Trị nước tiểu nước trắng đục như nước vo gạo do nhiệt: Rễ gai 30g, rau dừa nước 20g, thổ phục linh 20g, đinh lăng 16g, trinh nữ 16g, thương nhĩ 16g. Cho tất cả vào ấm đất cùng với 1.000ml nước sắc còn 250ml, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng 5 – 7 ngày.
Làm mụn nhọt giảm sưng đau và chóng mưng mủ: Lấy rễ gai và rễ cây vông vang, 2 thứ lượng bằng nhau, rửa sạch, giã nát đắp vào chỗ mụn nhọt ngày 1 lần. Làm 3 lần.
Dưỡng huyết, an thai: Rễ cây gai tươi 30g sắc với 600ml nước, cô làm 200ml, chia làm 3 lần uống trong ngày.
Hoặc: Rễ gai tươi 50g, hồng táo 10 quả, gạo nếp 100g; sắc rễ gai lấy nước nấu với gạo và hồng táo thành cháo, chế thêm gia vị, chia ra ăn vài lần trong ngày. Dùng 2-3 ngày, không nên dùng kéo dài.
