• Sưng và khó vận động, cứng khớp
• Đỏ và ấm nóng hơn khi sờ

• Yếu hoặc không ổn định khi vận động
• Nghe thấy tiếng lạo xạo khi vận động ở đầu gối
• Không có khả năng duỗi thẳng hay gấp lại hoàn toàn hai chân hoặc một chân
• Nhìn thấy khớp cong hoặc không thẳng trục

Tới khám bác sĩ ngay nếu bạn:

• Đầu gối không thể chịu trọng lượng của cơ thể hoặc khi đứng lên, bạn đứng không vững hay khi đi lại dễ sụm gối
• Có dấu hiệu sưng đầu gối
• Không thể duỗi hoặc gập hoàn toàn đầu gối của bạn
• Nhìn thấy một biến dạng rõ ràng ở chân hoặc đầu gối của bạn
• Bị sốt, ngoài ra còn đỏ, đau và sưng ở đầu gối
• Bị đau đầu gối nghiêm trọng liên quan đến chấn thương

2.1. Chấn thương

Chấn thương khớp gối có thể ảnh hưởng đến dây chằng, gân hoặc bao hoạt dịch đầu gối cũng như xương, sụn và dây chằng của khớp. Một số chấn thương khớp gối phổ biến bao gồm:

• Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL) hay dây chằng chép sau (PCL): Dây chằng chéo trước và chéo sau giúp mang lại cho khớp độ ổn định quan trọng khi vận động. Chấn thương dây chằng chéo trước hay chéo sau có thể nghiêm trọng và cần phẫu thuật. Vận động viên các môn thể thao va chạm như bóng đá hoặc bóng bầu dục thường bị thương dây chằng chéo trước hay chéo sau. Tuy nhiên, va chạm trong thể thao không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra thương tích này. Tiếp đất không đúng cách khi nhảy cao hoặc chuyển hướng đột ngột có thể dẫn đến rách đứt dây chằng chéo trước hay chéo sau
• Gãy xương: Lồi cầu xương đùi, mâm chày, xương bánh chè có thể bị gãy vỡ trong khi va chạm hoặc tai nạn giao thông hoặc ngã. Những người bị loãng xương đôi khi có thể bị gãy xương đầu gối do đi sai tư thế.
• Rách sụn chêm khớp gối: Sụn chêm là một trong những thành phần quan trọng của khớp và dễ bị tổn thương nhất. Rách sụn chêm thường gặp trong tai nạn giao thông, chấn thương thể thao…Sụn chêm rách theo nhiều kiểu khác nhau. Thường gặp là rách dọc, rách ngang, rách hình nan hoa, hình vạt, hình mỏ, hình quai vali và rách phức tạp. Rách theo vị trí có các loại rách sừng trước, sừng sau, thân; rách vùng vô mạch, vùng có mạch nuôi.
• Viêm bao hoạt dịch khớp gối do chấn thương: Một số chấn thương đầu gối gây viêm bao hoạt dịch (là các túi nhỏ của chất dịch bên ngoài đệm đầu gối để gân và dây chằng trượt trơn tru trên mặt khớp).

Viêm gân bánh chè: là tình trạng quá tải của gối khi vận động liên tục, kéo dài, hoặc khởi động không kỹ trước khi chơi thể thao. Dấu hiệu chính của viêm gân bánh chè là đau, đau thường nằm ở vị trí trước gối nơi gân bị viêm, đau ngày càng tăng dần, đau âm ỉ kéo dài khó chịu, ít khi đau dữ dội nghiêm trọng. Đau tăng khi vận động gấp duỗi gối như khi thực hiện các động tác leo cầu thang, ngồi xổm, chạy nhiều.

2.2. Vấn đề về cơ học

Một số ví dụ về các vấn đề cơ học có thể gây đau đầu gối bao gồm:

• Vỡ xương, sụn: Đôi khi chấn thương hoặc thoái hóa xương hoặc sụn có thể gây ra mảnh xương hay sụn vỡ ra và trôi nổi trong ổ khớp. Điều này có thể tạo ra bất kỳ vấn đề khi vận động khớp gối như đau, kẹt khớp, cứng khớp…
• Hội chứng dải chậu chày (tên tiếng Anh là Iliotibial band syndrome) là một loại bệnh lý thường gặp trong hoạt động thể thao, cũng như trong đi bộ, đi xe đạp, leo núi,… Đau nằm ở phía ngoài của khớp gối, với các mức độ rất khác nhau. Có khi nghỉ ngơi, trong khi đi, khi hoạt động các môn thể thao mà cần phải thay đổi mức độ vận động ví dụ như tenis, bóng rổ, thậm chí cả những môn cần phải có sức mạnh như trượt tuyết, nó cũng không đau. Nhưng ngược lại chỉ cần đi bộ đều đều, liên tục, kéo dài thì xuất hiện đau ở bên ngoài của gối, đôi khi làm cho bệnh nhân phải dừng lại. Khi dừng hoạt động thì triệu chứng đau cũng giảm hoàn toàn. Các triệu chứng đôi khi không điển hình, chỉ có mỗi dấu hiệu đau ở bên ngoài khớp gối.
• Khớp gối hạn chế vận động: Điều này có thể xảy ra từ một sụn bị rách. Khi một phần sụn vỡ bên trong khớp gối, không thể thẳng hết đầu gối.
• Trật khớp xương bánh chè: Điều này xảy ra khi xương bánh chè nằm ở mặt trước gối bị sang bên ngoài đầu gối. Có thể chỉ lệch nhẹ sang một bên hoặc xương bánh chè có thể di chuyển quá nhiều sang một bên.

Đau hông hay chân: Trong một số trường hợp, những bệnh lý vùng cột sống thắt lưng, vùng khớp hông hay cẳng bàn chân có thể đau đến đầu gối.

2.3. Các loại viêm khớp

Có rất nhiều loại viêm khớp khác nhau và chúng đều ảnh hưởng đến đầu gối như:

• Viêm xương khớp: Đôi khi được gọi là viêm khớp thoái hóa, viêm khớp xương là loại thường gặp nhất của viêm khớp.
• Viêm khớp dạng thấp: là một tình trạng bệnh tự miễn dịch có thể ảnh hưởng đến hầu như bất kỳ khớp nào trong cơ thể, bao gồm cả đầu gối. Mặc dù viêm khớp dạng thấp là một bệnh mãn tính, nhưng nó có thể gây các mức độ nghiêm trọng khác nhau cho người bệnh
• Gout: Đây là loại viêm khớp xảy ra khi tinh thể acid uric tích tụ quá mức trong các khớp. Thông thường bệnh gút thường ảnh hưởng sớm đến cáckhớp nhỏ vùng ngón chân cái, tuy nhiên có nhiều trường hợp xảy ra sớm ở đầu gối.

• Bệnh giả Gout: Thường bị nhầm lẫn với bệnh gout, giả gout là do các tinh thể calcium pyrophosphate ứ động trong các dịch khớp. Đầu gối là khớp thường gặp nhất bị ảnh hưởng bởi bệnh giả gút.
• Viêm khớp nhiễm khuẩn: Khớp gối có thể bị nhiễm khuẩn, dẫn đến đau, sưng và đỏ. Viêm khớp nhiễm khuẩn thường xảy sốt với các dấu hiệu nhiễm trùng tại chỗ và toàn thân

2.4. Các vấn đề khác

Hội chứng đau bánh chè-đùi (tên tiếng Anh là Patellofemoral pain syndrome) là một thuật ngữ chung để chỉ cơn đau phát sinh giữa xương bánh chè và xương đùi, phổ biến ở các vận động viên; ở những người trẻ tuổi, đặc biệt là những người có vấn đề về xương bánh chè và ở người lớn tuổi, những người thường phát triển tình trạng khi đã bị viêm khớp xương bánh chè.

3. Các cách giảm đau nhức đầu gối

Khi xuất hiện các triệu chứng đau nhức đầu gối, không ít người đã tự ý điều trị bằng cách đắp thuốc theo mẹo dân gian hoặc tiêm thuốc vào khớp. Tuy nhiên, nếu dùng sai cách, không chỉ tình trạng đau nhức trở nên trầm trọng hơn mà người bệnh còn có nguy cơ bị hoại tử khớp, yếu các chi, liệt toàn thân…

Để đảm bảo an toàn, khi bị đau đầu gối, bệnh nhân nên tích cực nghỉ ngơi, kết hợp với các bài tập giảm đau, chườm nóng/ lạnh, massage và điều chỉnh tư thế. Nếu tình trạng đau vẫn không thuyên giảm hoặc đã có tiền sử bệnh, người bệnh nên đi thăm khám càng sớm càng tốt. Cụ thể:

3.1. Nghỉ ngơi

Bạn có thể làm giảm các cơn đau khớp gối bằng cách nghỉ ngơi. Điều này sẽ giúp cho các mô ở khớp gối có thời gian hồi phục, từ đó làm giảm các cơn đau và tránh nguy cơ bị tổn thương. Tuy nhiên, nghỉ ngơi không đồng nghĩa với chỉ ngồi hay nằm yên một chỗ vì điều này có thể dẫn đến cứng khớp và làm yếu cơ.

3.2. Tập các bài tập giảm đau đầu gối

Sau khi các mô ở khớp gối đã dần phục hồi, bạn có thể thử các bài tập dành cho đầu gối. Những bài tập này có tác dụng tăng cường sức mạnh cơ bắp chân trên như cơ tứ đầu đùi (có tác dụng bảo vệ khớp gối), từ đó hạn chế đau nhức đầu gối. Để đạt hiệu quả tốt nhất và tránh để bị chấn thương, bạn nên thực hiện theo hướng dẫn của các chuyên gia xương khớp.

3.3. Chườm lạnh và chườm nóng

Chườm nóng và chườm lạnh đều rất tốt cho các cơn đau ở đầu gối. Chườm lạnh có tác dụng giảm đau nhanh chóng, đồng thời làm chậm tốc độ viêm và giảm nguy cơ sưng tấy cũng như tổn thương mô nên rất phù hợp cho những cơn đau do chấn thương sau 48 giờ. Trong khi đó, chườm nóng lại hiệu quả hơn trong việc điều trị đau cơ hoặc đau khớp mạn tính nhưng không thể áp dụng cho người có da bị viêm, nóng, xuất hiện vết thương hở…

3.4. Chú ý tư thế vận động hợp lý

Điều chỉnh tư thế hợp lý sẽ giúp bạn giảm đau khớp gối hiệu quả. Sau đây là một số lưu ý về tư thế khi bị đau gối:

• Ngồi thẳng lưng, tránh nghiêng sang 2 bên.
• Không nên ngồi quá lâu vì điều này sẽ làm khớp trở nên cứng và khó vận động.
• Có thể kê thêm gối để tăng chiều cao, giúp tạo sự thoải mái khi ngồi.
• Nên chọn các loại giày có thể hỗ trợ tư thế hoạt động phù hợp.

Ngoài ra còn một nguyên nhân gây ảnh hưởng tới cùng khớp gối như chơi hoặc tập luyện các bộ môn thể thao quá sức (trượt tuyết, đá bóng,…) đòi hỏi hoạt động nhiều và mạnh thường dễ gây chấn thương vùng đầu gối; Mắc bệnh béo phì khiến các mô thịt mỡ đè nặng lên khớp gối, bộ phận này sẽ bị quá tải và yếu dần, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về viêm khớp.

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể kiểm tra bệnh sử của bạn và thực hiện khám lâm sàng. Có thể sử dụng các kiểm tra chẩn đoán sau đây để đánh giá chấn thương kỹ hơn:

– Chụp X-quang
– Chụp cộng hưởng từ (MRI)

Phương pháp điều trị

Một số thắc mắc, không biết đau khớp gối uống thuốc gì, các phương pháp điều trị không phẫu thuật như thế nào cho hợp lý. Hiện nay có một số thuốc đặc trị, ngoài ra còn có phương pháp sử dụng đai cố định và nạng để giữ đầu gối ở đúng vị trí có thể giúp lành chấn thương. Vật lý trị liệu cũng có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ chân. Trong hầu hết mọi trường hợp, cần tiến hành phẫu thuật để phục hồi chức năng đầu gối. Mục đích của phẫu thuật là gắn lại gân bị rách vào xương bánh chè.