Ở Việt Nam có khoảng 10% dân số tương đương với 8 triệu người dân bị bệnh trầm cảm, trong đó 1/3 là người có độ tuổi trên 65, càng về lớn tuổi thì các cơ quan như tim mạch cơ xương khớp, nội tiết, thần kinh sẽ bị suy giảm, vì thế người cao tuổi rất cần được chăm sóc về thể chất lẫn tinh thần. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về bệnh trầm cảm ở người cao tuổi để có những hiểu biết điều trị kịp thời nhé.
Thế nào là bệnh trầm cảm ở người cao tuổi?
Trầm cảm là căn bệnh gặp ở nhiều lứa tuổi, tuy nhiên tỉ lệ mắc ở người cao tuổi khá cao khoảng 25-30% bởi theo quy luật tự nhiên có những thoái hóa về sinh lí và bệnh lí. Bên cạnh đó những thay đổi trong cuộc sống, tác động về mặt tâm lí như về hưu, gia đình li tán, con cái hư hỏng,.. sẽ làm ảnh hưởng tới cuộc sống tinh thần, gây mất nhận thức về không gian và thời gian, rối loạn về trí nhớ và nhận thức, sẽ dẫn đến cảm thấy buồn chán, căng thẳng, trống trải, nếu không chữa trị kịp thời sẽ rất nguy hiểm vì 60% vụ tự sát là do nguyên nhân trầm cảm mà ra .
Nguyên nhân do đâu dẫn tới bệnh trầm cảm ở người cao tuổi
– Trầm cảm do stress như: bạn đời chết, cô đơn, xung đột nặng nề trong gia đình không giải quyết được, sự không hòa hợp giữa các thế hệ chung sống dưới một mái nhà, nhà ở chật chội, vật chất quá khó khăn, thay đổi nơi ở, bị cách li…
– Trầm cảm có thể xảy ra sau các bệnh cơ thể nặng như: tai biến mạch máu não, suy tim, suy thận, đái tháo đường…(một điểm cần chú ý ở đây là trầm cảm không chỉ xảy ra với người cao tuổi mà xảy ra cho tất cả các thành viên khác trong gia đình, nhất là khi bệnh xảy ra đột ngột gây lo lắng hoang mang, đảo lộn sinh hoạt trong gia đình…).
– Trầm cảm thứ phát do lạm dụng nghiện bia rượu…
– Trầm cảm do tác dụng phụ của các thuốc điều trị các bệnh nội khoa khác, thuốc điều trị bệnh tim mạch, tăng huyết áp…
– Trầm cảm trong các bệnh nội sinh có từ trước như: trầm cảm tái diễn, trầm cảm trong bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực, trầm cảm thoái triển… Phát sinh theo chu kì hay tăng lên khi gặp stress.
Biểu hiện của bệnh trầm cảm ở người cao tuổi
Về tinh thần
Bệnh trầm cảm ở người cao tuổi thường có những biểu hiện và triệu chứng về tinh thần như:
+ Chán nản và mất niềm tin kéo dài.
+ Dễ giận dữ, cảm thấy bản thân sống không có ý nghĩa.
+ Suy giảm trí nhớ, xuất hiện ảo giác.
+ Không quan tâm tới các hoạt động mà trước đây vẫn hứng thú
+ Lo âu, bồn chồn đứng ngồi không yên.
+ Cảm xúc lo âu, kể lễ, than vãn, lên cơ hoảng sợ.
+ Hãy có những suy nghĩ bi quan, không muốn sống.
+ Suy giảm trí nhớ, hay nghĩ đến chuyện không vui trong quá khứ và hiện tại.
Về thể chất
+ Mệt mỏi, chán ăn, khó ngủ hoặc có thể thức trắng đêm.
+ Táo bón kéo dài.
+ Đau lưng, đau ngực, nhức đầu nhưng uống thuốc không khỏi.
Cần phát hiện sớm (do bản thân bệnh nhân, do người thân…), không nên coi thường những phàn nàn của người cao tuổi, các rối loạn giấc ngủ…
– Thận trọng khi dùng thuốc chống trầm cảm ở người cao tuổi, do chức năng gan thận kém nên dễ bị tác dụng phụ hay ngộ độc .
– Người cao tuổi thường bị nhiều bệnh nên phải dùng nhiều thuốc nên tương tác thuốc rất phức tạp, đôi khi làm giảm tác dụng, đôi khi làm tình trạng trầm cảm nặng thêm. Đặc biệt tránh sử dụng rượu bia trong khi điều trị trầm cảm.
– Do người cao tuổi chức năng nhận thức suy giảm kết hợp với sự kém tinh tường các giác quan nên cách dùng thuốc phải được hướng dẫn rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện cho bệnh nhân đồng thời dặn người nhà theo dõi giám sát.
– Cần thực hiện chăm sóc toàn diện ngoài sử dụng thuốc bệnh nhân cần được thường xuyên nâng đỡ về tâm lí, giải quyết tốt các xung đột vướng mắc, tránh gây cảm giác cô đơn hay bị bỏ rơi…
– Chế độ ăn uống hợp lí ngon miệng, dễ tiêu, đủ chất, không cần kiêng khem quá mức, đặc biệt tạo tâm lí thoải mái trong bữa ăn.
– Có kế hoạch và mô hình chăm sóc sinh hoạt kết hợp vui chơi giải trí phù hợp với hoàn cảnh ví dụ như các nhà dưỡng lão dưỡng đường tập chung những người cùng cảnh…
– Cuối cùng bản thân người cao tuổi cũng cần biết chấp nhận hiểu qui luật tuổi già tránh các hoạt động thái quá, tăng cường các hoạt động nhẹ nhàng, tránh thụ động ngồi không, biết tìm niềm vui trong các chuyện đơn giản…
Với những thông tin cơ bản về nguyên nhân, biểu hiện và cách phòng tránh bệnh trầm cảm ở người cao tuổi trên đây chúng tôi hy vọng rằng, các bạn sẽ quan tâm đến những người cao tuổi trong gia đình mình hơn đồng thời có cách xử lý thích hợp nếu họ mắc bệnh.
